ساخت و ساز خشک و مزایای آن

برخی از حوادث نظیر آتش‌سوزی، زلزله و دیگر حوادث، همگام با پیشرفت تکنولوژی مهندسان را به سوی ابداع و نوآوری سوق داد و از این رو مصالح جدیدتر، مقاوم‌تر و کاربردی‌تری پا به عرصه ساخت و ساز گذاشتند. یکی از این تکنولوژی‌ها سیستم ساخت و ساز خشک (Drywall) است، که از تکنولوژی‌های فراگیر صنعت ساختمان در دنیا است. این سیستم که اولین بار در آمریکا استفاده شد هم‌ اکنون یکی از کاربردی‌ترین و پرمصرف‌ترین مصالح ساختمانی در جهان است.

سیستم ساخت و ساز خشک از ترکیب پانل گچی، پانل سیمانی، پروفیل‌های سبک گالوانیزه و مصالحی مانند پلی استایرن به عنوان هسته ساخته می‌شوند، که ساختارهای زیر را شکل می‌دهند:

• دیوار جداکننده
• سقف کاذب
• دیوار پوششی
• پوشش‌های مقاوم در برابر حرارت و رطوبت یا پوشش های حرارتی-رطوبتی

این نوع ساخت و ساز خشک در کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا، ژاپن، آلمان و روسیه بسیار پرمصرف بوده در حالی که سرانه مصرف این نوع سازه‌ها در کشور ما به دلیل ناشناخته بودن و عدم آموزش و ایجاد بسترهای لازم در جهت پیشرفت ساخت و ساز خشک، بسیار بسیار پایین است.

به کارگیری ساخت و ساز خشک و استفاده از پانل‌های گچی و سیمانی مزایای فوق العاده‌ای دارند، اولین و بهترین مزیت آن در سبک‌ سازی ساختمان است، به طوری که این روش بار تیغه‌های داخلی را نسبت به روش‌های سنتی تا یک پانزدهم و حتی در مواردی کمتر از این مقدار کاهش می‌دهد و این کاهش وزن، سبب ایمنی مضاعفی در حین زلزله برای سازه ایجاد می‌کند. چرا که باعث افزایش شکل‌پذیری سازه می‌شود و همینطور به علت سبکی وزن حتی در حین تخریب نیز خطر جانی متوجه ساکنین نخواهد بود.

با توجه به وزن بسیار کم ساخت و ساز خشک در صورت پیش‌بینی هنگام طراحی می توان تا ۲۰ درصد در مصرف هزینه‌های مربوط به بتن و آهن و میلگرد مصرفی در اسکلت ساختمان صرفه‌جویی کرد.

کم حجم بودن این نوع سازه، باعث می‌شود که در صورت استفاده از ساخت و ساز خشک و دیوار پیش ساخته استفاده مفید از فضا بیشتر شود. به طوری که تا ۷ درصد افزایش فضای معماری در ساختمان خواهیم داشت و به دلیل انعطاف‌پذیری بالا در طراحی، قادر به اجرای کلیه طرح‌های معماری خواهیم بود.

نوع خاص اجرای ساخت و ساز خشک باعث می‌شود دسترسی به تاسیسات به راحتی صورت ‌گیرد، در صورت پیدایش هر اشکال تاسیساتی، می‌توان به سرعت عیب را یافته و نسبت به رفع آن اقدام کرد، که این قابلیت در مصالح سنتی دیده نمی‌شود.

استفاده از عایق های مدرن و بهینه در ساخت و ساز خشک باعث مدیریت و بهینه‌سازی مصرف سوخت و انرژی می‌شود. عایق‌های متداول قابل استفاده در ساخت و ساز شامل پشم سنگ، پشم شیشه، پلی استایرن و سایر عایق‌ها است که استفاده از این عایق‌ها در راستای مبحث ۱۹ بوده است.

افزایش عمر مفید ساختمان نیز از دیگر مزیت‌های ساخت و ساز خشک می‌باشد به دلیل سهولت تعمیرات و تغییرات عمر مفید ساختمان را بعضا تا ۱۰۰% افزایش می‌دهد.

از دیگر مزایای مهم این نوع ساخت و ساز، اجرای سریع دیوار پیش ساخته و کاهش زمان ساخت ساختمان است، که نسبت به اجرای ساخت و ساز سنتی تا ۲۰۰% درصد افزایش سرعت در اجرا را شامل می‌شود و چون در کشورمان اکثر ساخت و سازها به روش سنتی صورت می گیرد بنابراین هزینه ساخت به دلیل مدت زمان بیشتری که طول می‌کشد نیز افزایش پیدا می‌کند.

بیشترین کاربرد ساخت و ساز خشک و به خصوص پانل‌های گچی در به‌سازی ساختمان است. این مصالح شاید در ظاهر اندکی گران‌ به نظر آید اما با داشتن ویژگی‌های منحصر به فردی مانند سهولت نصب، سرعت بالا و کیفیت مطلوب این روش بسیار به صرفه است.

سیستم ساخت و ساز خشک مقاومت سازه را در برابر حوادث حریق و زلزله افزایش می‌دهد، نوعی از پانل‌های گچی مقاومتی حتی تا ۳ ساعت در برابر آتش را دارا می‌باشند و می‌توان از نرم شدن سازه در حین حریق جلوگیری کند. سبک سازی ساختمان یکی از اصول مقاوم سازی در برابر زلزله است، همانطور که گفته شد استفاده از ساخت و ساز خشک موجب سبک سازی می شود و این ویژگی اصلی ساخت و ساز خشک است، بنابراین به میزانی که سازه سبک‌تر می‌شود مقاومت آن در برابر زلزله نیز افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه در کشور ما که در منطقه لرزه خیز قرار دارد استفاده از این سیستم می‌تواند نقش قابل توجهی در حفظ امنیت جان و مال مردم داشته باشد.

تکنولوژی ساخت و ساز خشک بیش از یک صد سال قدمت دارد، اما متاسفانه هنوز زیر ساخت‌ها و تعالیم لازم به خصوص آموزش‌ها در سطوح دانشگاهی و اطلاعات در این مورد کافی نیست، ضعف دانش فنی از اولین مشکل‌ها در توسعه و همگانی شدن این تکنولوژی است. امید است با همکاری نهادهای ذیربط، شرکت‌ها و مجموعه‌های فعال در این زمینه دانش و شناخت کافی از ساخت و ساز خشک، فرهنگ استفاده از آن و مزایای آن در بین افراد فعال در ساخت و ساز و به خصوص دانشجویان که سرمایه‌ی این مرز و بوم اند نهادینه شود.